Yalla Yalla! Zie je in Egypte, deze bijzondere tentoonstelling neemt je mee op een reis over grenzen van tijd, ruimte en culturen

In de tentoonstelling ‘Yalla Yalla! Zie je in Egypte’ zet Teylers Museum het werk van de 19de-eeuwse kunstenaar Willem de Famars Testas op vernieuwende wijze centraal. Het oudste museum van Nederland maakt een tentoonstellingsreis en werkt daarvoor samen met de Egyptisch-Nederlandse acteur en theatermaker Sabri Saad El-Hamus, prijswinnend podcastmaker Tjitske Mussche en internationaal bekend scenograaf en maker Theun Mosk van studio Ruimtetijd. Met Testas’ werk als leidraad nemen zij de bezoeker mee op een reis over grenzen van tijd, ruimte en culturen.

 

Willem de Famars Testas

In 1858 maakte de jonge, dan nog onbekende kunstenaar Willem de Famars Testas (1834-1896) een lange, levensbepalende reis naar Egypte. De geuren, kleuren, geluiden, moskeeën, de armoede, het klimaat – alles was anders, zo blijkt ook uit het dagboek dat hij bijhield en de brieven die hij verstuurde: ‘Die drukte en bedrijvigheid die hier heerscht, is zeer curieus: overal ontmoet men kamelen, ezels en paarden, beladen met allerlei dingen, voorts zwermen van ezels, die men overal vindt met hunne jongens.’ Het decor van deze nieuwe wereld inspireerde hem tot het maken van schilderijen, aquarellen, schetsen en tekeningen. Vele daarvan bevinden zich in de collectie van het Rijksmuseum, de Bibliothèque Nationale de France en Teylers Museum.

 

 

 

 

 

 

Reis naar Egypte

De voorstellingen van verre ‘exotische’ landen waren een geliefd onderdeel van de Europese kunst in de 19de eeuw, maar ze laten ook een bepaald stereotype beeld zien. Hoe actueel is de blik van Testas op Egypte en hoe denken wij nu over zijn beschrijvingen?

 

 

 

In de voetsporen van Testas reisden conservator Terry van Druten – al vijftien jaar lang groot fan van zijn werk –, Sabri Saad El-Hamus en Tjitske Mussche afgelopen februari naar Egypte. Ze bezochten plekken waar hij tekende en bekeken hoe die veranderd zijn. Ze spraken met Egyptenaren en met elkaar over het Egypte van toen en nu. Mussche verwerkt de belevenissen tot een audioreis waarin meerdere perspectieven centraal staan. Niet alleen Testas’ blik op Egypte, maar bijvoorbeeld ook die van El-Hamus op het vreemde Nederland waar hij op zijn 21ste ‘als geluksbrenger’ terechtkwam. Sabri Saad El-Hamus: ‘Toen ik het reisdagboek las, was ik verbaasd over zijn blik op Egyptenaren. Soms toont hij zich totaal wereldvreemd, of ronduit racistisch. Maar hij zegt ook dingen over Egypte die waar zijn, ook nu nog. Ik herkende ook wel iets in hem: dat gevoel van vervreemding en heimwee als jongeling in een compleet andere wereld, had ik ook toen ik naar Nederland kwam.’

Tentoonstelling

In de prikkelende ruimte van Theun Mosk – met schilderijen, tekeningen, filmbeelden en foto’s – horen de bezoekers van Teylers Museum de dialogen tussen Van Druten en El-Hamus en dagboekfragmenten van Testas, ingesproken door acteur Florian Myjer. De muziek is speciaal voor de tentoonstelling gecomponeerd door de jonge componiste Youssra El Hawary uit Caïro. Via het werk van Testas worden de bezoekers uitgedaagd op verkenning te gaan in Egypte en ‘de ander’ en zichzelf tegen te komen.

‘Yalla Yalla! Zie je in Egypte’ is te zien van 19 oktober 2024 tot en met 9 februari 2025 in Teylers Museum in Haarlem.  www.teylersmuseum.nl